پناه بر خالق نور ندیده

                            زمین و آسمان را آفریده

  زمین فرش است و قدرت آسمان است

                               که بی خشت اشارات و نشان است

  طبق هفت آسمان و هفت آسمان است

                               میان چهارده اش آدم نشیند

  غزل گویم درودی می سپارم

                               علی با ذوالفقار هم قوت دارد

  ندیدم همچو شیری من دلاور

                                  کمر بسته به حکم ربّ داور

  ندیدم همچو شیر هرگز نه هر جا

                                 نشسته در حضور مجلس شاه

  زِ علم و دل چنین آداب خوانم

                                 زِ لطف نازکِ شیرین زبانم

  اشارت کرد به شاه تاج سولت

                                اگر خواهی منم پاسبان دولت

  اگر خواهی مرا بر جنگ کفار

                               منم با لشکر چندین سرافراز

  نپیچم سر زِ جنگ اهل کفار

                                 خداوند شاکر چندین علیم است

****

 ادامه تصاویر در ادامه مطلب

  بیائِت بِئلُ بُرادان مَن حَکایَتِ کَشان

                               دَستَ بَندان گؤ مُبینا آه کَشان

     قادِرَی فَرضان گُذاران صُبحُ بئگاه وَقتِ شام

                               آدَمی سائَی صَباحِن ظاهِرِن اَندَی نِشان

       حُکمِ شَیطانا و اَزازیل بَ دِگَر راهِ کَشان                  

                                  اَستِنان اُمئِدِ گَرِت قادِرِ روزی رَسان

        دینُ اِیمانا مُستَجاب کَن بَرکَهِ پَیغَمبَران

                                  لُقمَئهِ لؤتان حَلالِ نَ وَران مالِ حَرام

     نَ بِوَران نَ بِزیران نَ بَ نا حَقِّ بَران

                             توبَه، بَ یَک دَمانا مَیل اَکَنت گیفت مُ کَشان  

بزودی منتشر می شود...

******

  ادامه تصاویر در ادامه مطلب

  هر سحر ذکر زبان گویم به نامت اَی جلیل

                           یا غیاث المرسلین،سینی زِ هر مشکل دلیل

  سی هزار عاشق به اِسمت هست اَندر فی سبیل

                             خالقِ اَرض و سماوات و بُّر وبحر و رود نیل

  خور اَول شعله زَد بر شاه عالم برگزید 

                           بر جمال آل و اولادش هزاران آفرید

  سَرولالؤsarolalo 

ذِکرَت بِخوانَم به وَقت سَحَر

                   خداوند تو هستی شَهِ دادِگَر

مَعلوم تو هَستی زِعلم و خَبَر

                    یا حَیِّ بی چون نور البَشَر

تویی یار وغَمخوار،کَس نیست دِگَر

                  سُلطان قَرنی بِه جیم و جَبَر

سِرَّت سُرود است زِ لال و گُهَر

                عَدلان و میزان بَر حَق و شَر(ع)  

کَریما نَسازَد بَد اَز بَدبِتَر

             کِه قَهرَت چو باد اَست و رَحمَت مَطَر

دِلَم اَز بَهرِ دوستان نَسوزَد جِگَر

                   بِه حَقِ دُعایِ کَبیرُ البَشَر

رَسولِ مُحَمَد تویی تاجِ سَر

                  بِه یاران اَبابَکر،عُثمان،عُمَر

علی پُر حُکومَت چو شیرِ هُنَر

                 کِه دُلدُل سَوار اَست و بَستِه کَمَر

بِه پَنج دین و اِیمان، اِسلام بِه شَش

               جِهان تَلخ و شیرین و فَش و نَفَش

چَندین اَیام کِه اَز دُنیا گُذَشت

                   حاتم سُلَیمان بِه تَختا نِشَست

هیچ کَس نَدانَد کِه مَعبود چّه هَست؟

             بی خَرد و بی خواب،بی دَست و بی پا

دانا و بینا زِند،بی نَفَس

                 هَمه جا اَگئِنی هَوا دَر هَوَس

دَریای ظُلمان بَ گاو و سَمَک

              اَز زَمین و تا به آسمان،عَرش و فَلَک

زَمین و آسمان،عَرش و فَلَک

               جِهان دَر جِهانی طَبَق بَر طَبَق

هَمِه جا بِگیرَد هَوا دَر هَوَس

                   یا واحِدانی، وُدودُالوَدود

روزِ قیامَت بِه لَرزَد جَسَد

                  شَفاگو مَحَمَّد بِه حالَم رَسَد

بِه اَشرَف زِ دُنیا مَکُن جُستُجو

                مَدِه مال بَ  گِرانی تو اَز بَهرِ سود

چو مِهمان کِه آمَد و شُد دَر سَفَر

                 کِه مُردی و رَفتی زِ اَندَر سُکوت  

اَگَر آدَم هَستی بِه عَقل و وُصول

                  بِگیر نامِ اَللهُ یاد کُن رَسول

اَز فُرقان نِگَه کُن زِ دِل کُن قَبول

                     بِگیر نامِ اَلله و فُرقان قَبول

گُفتاره گویَم چو قاضی و شَر(ع )

                    دَهرَم رَسیدِه بِچینَم ثَمَر

خَطی نِویسان بَ چوبِ دو سَر

                    کِه سیاهَک بِمانَد بِ روی وَرَق

اِسمَم غَریب اَست و مُلکَم نِگَر

                      اَشرَف جَلال اَست بِه اِسمِ پِدَر

فرهنگ و زبان بلوچی همانند سایر زبان های زنده دنیا دارای ضرب المثل های شیرین و جالب می باشد و کاربرد زیادی در زندگی دارد.و هر یک از ضرب المثل ها داستان و واقعیتی زیبا و جالب را در خود جای داده است .

آقای خدابخش زومکی جاسکی در کتاب فرهنگ جامع اصطلاحات وضرب المثلهاي بلوچي(بلوچی بتر)  تعدای بیشمار از  ضرب  المثل های بلوچی را به ترتیب حروف الفبا جمع آوری کرده است.

به علت استقبال فرهنگ دوستان زبان بلوچی چاپ دوم کتاب فرهنگ جامع اصطلاحات وضرب المثلهاي بلوچي(بلوچی بتر)  با طرح جلد جدید و ویرایش جدید بزودی منتشر خواهد شد .

در صورت منتشر شدن چاپ دوم در سایت اعلام می گردد.

... در اینجا تعدادی از ضرب المثل های بلوچی برگرفته از کتاب فرهنگ جامع اصطلاحات وضرب المثلهاي بلوچي(بلوچی بتر) نوشته آقای خدابخش زومکی جاسکی  آورده شده است.

1- بز پوپَلَي تُمّا نَزُنت

Boz pöwpalay tomma nazont   

معني : بز طعم پوپل( نارگيل) را نمي داند

مفهوم : كسي كه چيزي نداشته قدرش را نمي داند

2- بح سَرح كارُ بح كِرحهح چارحنَگَنت

Beh sareh karo beh kerehheh careh nagant                                              

معني : كارهاي بيهوده و به چرا بردن بدون مزد است

مفهوم : كنايتاً به كسي مي گويند كه كارهايش سر و ته ندارد

3- بح سِلاحا جَنگَ نَبي

Beh selaha janga nabi   

معني : بدون سلاح جنگ نمي شود

مفهوم : هر كاري لوازم خاص خودش را مي طلبد

4- بوء فَشِن

Boweh fassen  

معني : بويش خوش است

مفهوم : كنايه از آدمي كه وضع ماليش خوب باشد

5- بح گورَي دُكاُنَي نِنْدَگا بو اُن آتارَ نَبي

Beh gowray dokonay nendaga bow on atara nabi 

معني :بدون نشستن درمغازه گور بويم پخش نمي شود

مفهوم:تا كارنكنم وضع مالي من خوب نخواهد شد

6-  بِح عَيب خدائِن

Beh ayb  koda-en 

معني : بي عيب خداست

مفهوم : اگر از كسي زياد عيب جويي كنند در جواب عيب جويان بكار مي رود

7- بلوچ پـَ ناموسا كوشا تاوانَ كَنت   

Balowc pa namusa kowsa tavana kant

معني:بلوچ براي ناموسش مرگش را پيش مي كشد

مفهوم:بلوچ براي ناموسش حاضر است خودرا به كشتن دهد

8- بَلوچَي سَر بِرَپت كَولِ اَ نَرَپت

Balowcay sar berapt kavle anarapt

معني:سر بلوچ برود قولش نمي رود

مفهوم:بلوچ خودش رابه كشتن مي دهد ولي حاضر نيست بدقولي كند

9- بَلوچَي  مََيارا نـَ  آفَ بارت  نـَ  آسَ سوچي

Balowcay mayara na affa bart na assa sowci

معني:امانت وپناه بلوچ را نه آب مي برد نه آتش مي سوزاند

مفهوم:با اين ضرب المثل قصد دارند بگويند بلوچ براي امانت و پناهنده اش جان  مي دهد

10- بحل گِرح نَيَي گوشكي كَشح مَبَي

Behl gereh nayay gowski kaseh

معني : نمي تواني انتقامت را بگيري  جاسوس مباش(عليه ما اقدامي نكن)

مفهوم : گل نيستي خار نباش

منبع: کتاب فرهنگ جامع اصطلاحات وضرب المثلهاي بلوچي(بلوچی بتر) نوشته آقای خدابخش زومکی جاسکی

   کریم و قادرُ یا حَیَ دانی  

                                نَظَر داری بَ فَضلُ مِهرَبانی

  کُؤ بیدَن پئِشتِرِن دُر شادِهانی  

                                    چَمَکُ دُهلُ سُرنا مُطرِبانی  

  مَنی دَستا شُدَن بَنا گَمانی

                                نَزانتان پِئِرِ آن چؤ شَ رَسانی   

  خُدا روزی رَسانن بَندَه آنی    

                                  هَزار حاجَت گُشادِن مُشکِلانی  

   رَحیم و رَهبَرِن فَد مؤمِنانی  

                                  دُعا گؤئِن تَئی هؤ مُرگِ آمین

     مُراد حاصِل بِبَنت لَهرئِن دِلانی

                               مَنی بُراد هؤ کَریمداد مَنگِهانی   

     یَلِ شَهداد مارِء کَندَغانی

                                  تَئی دَنتان جَزَن مار وارِدانی

     دُؤ چَمِت هَلؤگَنت سِریمُعانی    

                                  دُؤ بُروانِت کَیدَن گَچِغانی

    تَئی دَستَی تَفَرزِ دَرَنزَغانی

                                بِزان کِ پورَوِ دَهرَ نَمانی

    گَزِ دِگَر رَغُ زالِ جَوانی 

                                نَ مَنتَغ دُؤ نَبی پَیغَمبَرانی

   مَنی سَرزان پُرُشتَ حَلمَحانی

                                 مَنی پَنجَه گُشادَن مَلَغانی

   مَنی سَر شین و شارَد مَی فَسانی

                                 مَنی دَستَ گِران پُروشَن دَغانی

   مَگُچِئِن و پُرُشتَغَن شَرمُ حَلانی

                                     بُزِ بِریان و شَد رَد فاشِنانی

  بَسِ خِدمَت کؤدَغ مَن حاکِمانی

                                    مَزادِ بَهرُن گِفتَغ ما جَوانی

  هَوَر گؤنَن مَنا حَقُ شَرانی

                                 رَسالَت آتکَغَن گَر مَن کَجانی

   گُلَی کار دار و جِدِ نؤکَرانی

                                  مَنَ لؤتَن بَ آیینِ جِهانی

   بَ دَستور و رَها آ شَریعَتانی

                                  گَلا آرام نَگِفت بِئِل مَلِغانی

   اَدان فَرمان گُلان ما کَدَنانی

                                  مَنی چاشؤ دَرُ شَی زادَغانی

   نَکیب چُکِ حاسَئِن دَر زادَغانی

                                      بیار شؤلا گؤ پَیغا گَرَغانی

  گِلِ ما سَنج اَکَن زِیلؤ چِهانی

                                    گَرَی گَربَندُ سِئلِ گُمچِهانی

  جُزُ پِئِرؤزَ اَکَنت شَد رَد دَرانی

                                  اَمُلُن کَشتَغَنت پَ پَنِهانی

   بَ شِکِ چؤ مَنِن شَیدا دِلانی

                                  بُ سَرا أؤرَنگَ اَبی شُلبا حُرانی

   شَ غَزَی چَرتَغُ مَرِک زَیانی

                                  اَکَندیم شاف اَجُنبی دِریپَغانی

   دِلِ اُمانِ کُلِ مادَگانی

                                بِبَندان مَن مُلُن کاچابَهانی

  سِپَر پُلِنُ کارچ سِئکِلانی

                                 مَزَن تَپِن سَغارت یَرَهانی

    سَرَی نالِ کِ ساتکَغ زَرگَرانی

                                  فَرَنگِ ساختَئِن پَنج خانَه آنی

   غَضَب گَرَندَن هَجَل گِئرَن بَدانی

                                    بَ مَردِ زِئبُ شانَن مَلَغانی

   بِبَندُن مَن بَ شؤلا مَی فِلانی

                                    گَشی شاغِ کِ آچارِن زِرانی

حاجی گمانی اهل و ساکن نگر بوده است.این تنها شعری هست که سروده است و داستان سفر حج خود را بصورت شعر بلوچی بیان کرده است.

***در ضمن این شعر به صورت ترانه در آمده است بزودی بروری سایت قرار خواهد گرفت.

کسانی که مایلند می توانند  در ترجمه فارسی این ما را یاری کنند.در ضمن با نام مترجم در این سایت درج خواهد شد.متن ترجمه فارسی خود را می توانید در قسمت «تماس با ما »یا « نظرات »یا «ایمیل »بفرستید  .

  مَن اَول بَ نام یَزدان خالقا یاد اَکَنان

                                        دین و دُرگالِن مُحمد سَرورِ علم اَکَنان

            فَد غَفور و فَد رَحیمی صاحبی عَدل اَکنی

                                       اِته خَلقَی رِزق رَسانی عالَمی روزی دَهی

            اَهَمودا کِه هِچِ نِستِن و کَسا نِستَن تَوان

                                      لا شَریکن مِهربانی بَ جَمیعن اُمَتان

            بَندگی چونا نَزانتُن کِه اَنَزانتُ خَیر و شَران 

                                   راستَغِن راهان گُم اَکَنت بَ حِصار و سَحتَهان

           آ کِه بَدبَختُ و حَقیرن بار گِران چو صِرَفا

                                    گِیفتی گو لَحرِن زُوانا مارِ دَنتان آهَنی

           آ کِه نِکبَختُ و سَخیَن داشتَغِش ایمان فَدی

                                  روچِ پَنچ وَحدی نماز و زوُرتَغِش رَه شَریعَتی

            اَ فَدی مالا زکات و دادَغِش نان زیادَهی

                                     سادکَغ جاگاهِ پَ اِشان دَر مِیان جَنَتا

           آف اَ حوضا کوثَریا ساچُ و توهیَ بُنا

                                    دَر بَهِشتا حور اَکااَنت گو نِکوکارِ کَسا

            گیوَهی زُلفُن اَرندَنت سیب وُ فَشبوئِن گُلان

                                     اُلَحی شاران اَپوشَنت آحَریر دوچِن گُدان

            زُورتَغِش رَبَی گِروخان روخَ اَبَشی کُوکُران

                       چاردَهی ماهَنت کِ دِرخشَنت بَ تُهار ماهِن شَفان

            بیائِت أؤ بُرادان مِنیان أؤ نَزونتِن ناشِران

                                  دِل پَ اِ دُنیا مَبَندِت فَش و سارتِن سائغان

            دَهر کِ گو نوحا نَ أؤشتاد آدَم و مادَن حَوا

                                     گو سُلیمان تَحتِ روکِن هَمچو بازِ دُلدُلا

           کارچ سَرن جُدکُ و حَصارِ کِیلغُ و جانگِن بَزِن

                                      رَتَهِن بوفُ و مَزَن دُر جَنُ و بَچ تَنگُون 

            اَ فَدی لانکِ بَراقِن تِغُ و پُلِن اِسپَران

                                    ِاشتَغِنتان سَر جَمیعا بَ دِلِ مولانَغِن

           لانکا بَستَغ گو رَزانُ و رَه لَپاشِن کُن گُران

                                   دِ مان دادَغ کَعبَتُ الله مَن بَ فَشِن ساحَتِن

           گُر و زُهدایی پَتان و فارس و شاها گَستَغان

                                    خَسته ای و مَندَهیا مَن بَ لَهسا رَفتَغان

           مَن گو لَهسایی اَمُلان یَک بُسِ بَ مَنتَغان

                                  اَز سَرِ شَف دَرسَ اَوانَنت دَر سَحر ذِکر اَکَننت

            هِچ بَرِ اَمُلِن قُرآنَی وانَغا غافل نَیَنت

                                  سَمبؤ جؤدِش غَنیئَنت صالحُ و مؤمِن دِلَنت  

            جِی مَنِی بَنگی دو رَنگان سَیلان اَجُونان کُؤدَغ

                                  چادُر و هیرتِن گِلمان مَی دِلِش گُلزار کُؤدَغ

            دیدَغان خانَه خُدایی تَحتُ و بُراهِمی مَکان

                              گِفتَغان هَفت بَر طَوافُ و شُکران اَ شاها کُؤدَغ 

            سِرِ بی چونُ و چِرائِنت کِ اَنَزانتِش کَس دِغَر

                                  کارِ لَحبَخش سُلیمانَنتُ و داودی هُنَر