نام داستان:    درس عبرت- داستان بلوچی          

تهیه /بازنویسی: محمد نوذری                            

منبع:          سایت جاسک نگر ( نیما نعیمی)                     

گویند که در روزگاران خیلی دور پادشاهی بود که علاقه زیادی به شکار و تفریح داشت.و همیشه به شکارگاه خود می رفت.در مسیر شکارگاهش خانه پیر زنی قرار داشت پادشاه هر وقت به شکار می رفت به خانه پیرزن سری می زد و حالی از پیرزن می پرسید و پیرزن در جواب پادشاه می گفت:هر که بد کند بر خود کند.و این حر ف صحبت همیشه پیرزن بود پادشاه در حیرت بود که چرا پیرزن همیشه این جمله را تکرار می کند.روزی پادشاه تصمیم گرفت پیرزن را بکشد.برای اجرای نقشه شومش  دستور داد یک خربزه(خیار؛در لفظ بلوچی به معنی خربزه می باشد) را پر از سم کنند تا ثابت کند سخنان پیرزن ناتوان بی اساس است و نمی تواند کاری انجام دهد.صبح روز بعد راهی شکارگاهش شد تا اینکه به خانه پیرزن رسید بعد از احوال پرسی پیرزن حرف همیشگی اش را تکرار کرد.(هر که بد کند،به خود کند)خربزه(خیار) سمی را بعنوان هدیه به پیرزن داد ولی پیرزن مشغول کاری بود به پادشاه گفت: (خربزه)خیار را در جایی قرار دهد و گفت بعد از تمام شدن کارش آن را خواهد خورد و از پادشاه تشکر کرد.در همان روز پسر پادشاه تصمیم می گیرد به شکارگاه پدرش برود .در راه به خانه پیرزن می رسد و از پیرزن سوال می کند که خیلی گرسنه است و چیز برای خوردن دارد؟پیرزن می گوید:پدرت خربزه ای (خیاری) برام آورده است مثل اینکه روزی تو هست بردار و آن را بخور.پسر پادشاه خربزه (خیار) را خورده و میمیرد.پادشاه بعد از با خبر شدن مرگ پسرش به خانه پیرزن می رود و علت مرگ پسرش را از او می پرسد .پیرزن می گوید:پسرت همان خربزه ای (خیاری) که برام آوردی خورد .پادشاه لحظه ایی به فکر فرو می رود و معنی و مفهوم جمله پیرزن را به معنای واقعی می فهمد.

نظرات +  تماس با ما +  ارتباط با ما + ایمیل ما  =  راه ارتباطی شما با ماست

نام داستان:    جوان عاشق و حکمت لقمان حکیم

تهیه /بازنویسی: محمد نوذری                             

منبع:          سایت جاسک نگر ( نیما نعیمی)                     

حکایت است در روزگاری کهن شخصی به نام لقمان حکیم بود که به علم طبابت آگاه بود و حکمت بسیار داشت . بیماران را علاج می کرد و کارهای خارق العاده ای انجام می داد. و در نزد همه زبانزد بود و از سر تا سر دنیا افرادی می آمدند تا کار های لقمان را فرا بگیرند اما کسی به حکمت و توانایی کامل او نمی رسید.                                         در همین زمان جوانی مغرور و فقیر پدرش را مجبور می کند که برای خواستگاری دختر پادشاه برود در غیر اینصورت مورد آزار و اذیتش قرار خواهد گرفت.پدر بیچاره از ترس پسر مغرورش و از طرف دیگر ترس از پادشاه چاره را در این می بیند در مجلس پادشاه حضور پیدا می کند اما از ترس پادشاه حرفی نمی زند و این روال در سه روز پی در پی انجام می گیرد.در روز سوم وزیر اعظم پادشاه به پادشاه می گوید :این پیرمرد حتماً کاری دارد که سه روز پی در پی در مجلس شما حضور دارد و چیزی نمی گوید.پادشاه به وزیرش می گوید برو از پیرمرد بپرس برای چه کاری آمده است.وزیر از وی سوال می کند و پیرمرد با ترس و خوف با صدای لرزان می گوید:من پسری دارم که مرا به خواستگاری دختر پادشاه فرستاده است .پادشاه دستور کشتن پیرمرد را می دهد اما وزیر مخالفت می کندو از پادشاه می خواهد یک شرط برایش بگذارد تا پسر نتواند آن را انجام دهد. پادشاه نیز قبول می کند و می گوید: اگر پسر تو حکمت لقمان را آورد من او را به دامادی دخترم قبول خواهم کرد.پیرمرد با خوشحالی روانه خانه شد و تمام قضیه را برای پسرش تعریف کرد.پسر در جواب پیرمرد می گوید: ای پدر تمام دارایی ما گوسفندانت هستند باید آن ها را بفروشیم تا به دیار به لقمان برویم.گوسفندان را می فروشند و هر دو راهی دیار لقمان می شوند.بعد از چندین شبانه روز به دیار لقمان می رسند.پیرمرد پسرش را پیش لقمان می برد و از او خواهش می کند حکمت و توانایی هایش را به او یاد دهد.لقمان به او می گوید: که پسرش قادر به یادگیری حکمت او نیست.بالاخره با اسرار زیاد پیرمرد لقمان قبول می کند.دختر لقمان که از دور نظاره گر این  ماجرا بود پیش پدرش می آید و می گوید: ای پدر این جوان را بده به دست من تا خدمتگزار من باشد این هیچ حکمتی یاد نخواهد گرفت.با اسرار زیاد دخترش لقمان به خواسته ی دخترش موافقت می کند.لقمان در مزرعه خود گندم کاشته بود و هر روز صبح برای انجام کارهای مزرعه به آنجا می رفت.صبح روز بعد دخترش به جوان گفت تو باید هر روز موقع ظهر غذا برای پدرم ببری و پدرم را نظاره گر کنی که چکار می کند،چطور غذا می خورد،چطوری کار می کند و ... . و بعد از اینکه پدرم غذایش خورد تو از آبی که دست هایش را شسته باید بخوری.جوان طبق دستور همه ی این کارها را انجام می داد. و در خانه نیز به کمک دختر لقمان داشت حکمت لقمان یاد می گرفت.بالاخره  بعد از چند ماه جوان حکمت لقمان را فرا گرفت و دختر لقمان به او گفت: فردا که پدرت به دنبال تو می آید .پدرم شاگردانش را می فرستد که چوب جمع کنند و سی عدد چوب می آورند و پدرم تو را به درختی می بندد و می زند و از تو سوال می کند که آیا حکمتم را آموختی در جواب بگو نه! .روز موعود فرا می رسد و پیرمرد می آید و لقمان شاگردانش را می فرستد تا چوب ها را بیاورند و با سی عدد چوب برمی گردند.لقمان جوان را به درختی می بندد و با چوب ها می زند و از او می پرسد آیا حکمتم را آموختی جوان در جواب می گوید نه نیاموختم و همین عمل دوباره تکرار می شود تا اینکه همه ی چوب ها تکه تکه می شوند.لقمان به پدرش می گوید:پسرت نمی تواند حکمتم را یاد بگیرد.پدر و پسر راهی دیار خود می شوند .در راه پسر به پدرش می گوید شما  به راهت ادامه بده من برای قضای حاجت می روم .پدرش که کمی جلو می افتد خودش را به شکل یک آهوی لنگ در می آورد و لنگ لنگان به طرف پدرش می رود.پدرش با دیدن آهوی لنگ پسرش را صدا می زند:پسرم بیا تا آهوی لنگ را بگیریم و دنبال آهو می کند تا آن را بگیرد.

این داستان ادامه دارد بزودی منتشر می شود ...

نظرات +  تماس با ما +  ارتباط با ما + ایمیل ما  =  راه ارتباطی شما با ماست

نام شعر:    شماره 9 (ویرایش جدید)                        

شاعر:   گریب شرف                                                 

ترجمه:   محمد نوذری                                              

بازنویسی و منبع:     سایت جاسک نگر/ نیما نعیمی              

شُکرِن مَنا گو قادِرا                 جَلّ و جَلالِ داوَرا

همه شکر و سپاس ام برای خداوند توانا است///خداوند عظیم و بلند و مرتبه

نورِ اَزل پَیداوَرا                      آبِ حیاتِ کؤثَرا

خداوندی که این خلقت را بنا کرد///و همچنین حضرت محمد(ص)را درود می فرستم

وُنان دُرود ، صَد بَرا                 غَمخوارِ کُلِ عالَما

درود فراوان می فرستم///به آن کسی که به فکر همه ی جهانیان بود

صَلَوات کَنِت پَیغَمبَرا                دُرِّ چِراغَی گَنفَرا

شما هم نیز صلوات بر پیامبر(ص) بفرستید ///که در میان انبیا دُردانه است

مَن بَه شَب و روز و صَباح            هَر دَم بگویَم یا اِلاه

من مدام در همه جا و در همه حال ذکر خدا را بجا می آورم

ذِکرَت بِخوانَم یا اِلاه                  اَز ما تو بَرگَردان بَلاه

ای خدا همیشه تو را می خوانم///بلا و مصیبت را از ما دور کن.

اَز دوزَخَم پارئِز سَرا                 دَر جَنَتم کُن جَه نِشین

از آتش سوزناک جهنم نجاتم بده///و در بهشت ابدیت جایم بده.

شئِرُک بیا خاطِر پَذیر               شَهدئِن دَفَی گالان بِزیر

ای شیر محمد به خاطر من بیا///و این شعرهای مرا بگیر و حفظ کن

حَنّی رَوان بَی نَ کِه دئِر              اؤدان کِه مَیلِسَنت مَی خان و میر

همین الان راهی شو مبادا که دیر کنی///جایی که مجلس بزرگان است

طَعمی کِه نؤشَنت شَهد و شیر               گالان بِدَی دادان بِزیر

هنگامی که غذا خوردن آن ها تمام شد///سروده های مرا بخوان و مزدت را دریافت کن

کُل گؤش کَنِت وَرنا و پیر                   مؤمِن دِلِ شَیحُ پَکیر

همه به اندرزهای من اعم از پیر و جوان و دل رحمان و ثروتمند و فقیر گوش فرا دهید

چَندان گَریب دادَغ جَواب                سَردار حَیال کَن مُدِلا

که گریب چنین جواب داده که ای سرورم با خبر باش

دؤرَ نَمانی پَه کَسا                       دؤر پَه نَبیُ گؤ چار یار

که این دنیا برای هیچ کس ماندنی نیست///همان طور برای پیامبر و خلفا نماند

صِدیق رَسولَی یارِ غار                 فاروق کُدَغ عَدلُ قَرار

برای ابوبکر که یار غار پیامبر(ص) بود///برای عمر که عدالت گستر بود

عُثمان سَخیِ تاجَدار                 سئِرِ کُدَنت مِسکین و فار

برای عثمان سخاوتمند///کسی که فقیران را سیر می کرد

شَمشیر جَنِ ، چابُک سُوار              آء حَیدَرَ گؤ ذوالفَقار

برای آن علی شجاع  و دلیر که صاحب ذوالفقار بود

جُمله شُدَن فانی فَنا                  هیچ کَس نَماند پایِدار

همه از دنیا رفتند و کسی باقی نماند

سُلطانِ قَرنی پادِشاه                با لَشکَر و خَلق و سِپاه

برای آن پادشاه قرنی با آن همه لشکر و سپاه

جُم جُم چِه شُد با صَد هِزار            با بازُ تَجری با شِکار

سلطان جُم جُم با صدهزار اسب و شکارچی چه شد

کو حاتم طایی با داد                   قارون با گَنجِ بی شُمار

آن حاتم طایی کجا رفت///قارون با ثروتش کجا رفت

آن رُستَم خَنجَرگُذار                      فَرهاد کِه کَندی کوه قاف

آن رستم زال با همه ی قدرتش، آن فرهاد که به عشق شیرین کوه قاف کند چه شد

اَز بَهرِ شیرین جویِ آب                 اَز بَهرِ خَیر و ثَواب

آن فرهادی که باخاطر شیرین دل کوه راشکافت و آب را جاری کرد

کاولان مُرید بیدَغ کَباب               حافِظ پَرَی شاهِ نَواب

آن شی مُرید که به خاطر قولش تا آخر عمر کباب شد///آن حافظ شیرازی چه شد

حَدَر ثَمَنبَر دُر نِژاد                       لَیلا کِه مَجنون بی جُدا

آن حَیدر که  عشقش ثمنبر بود و لیلا که از مجنون شد جدا کجا رفتند

جُملِه شُدَن فانی فَنا                هیچ کَس نَمانَد پایدار

همه از دنیا رفتند و کسی باقی نمی ماند.

نام شعر:    شماره 8 (ویرایش جدید)                        

شاعر:   گریب شرف                                                 

بازنویسی و منبع:     سایت جاسک نگر/ نیما نعیمی              

تو کریم و قادرُ یا حَیَ دانی        

                                 نَظَر داری بَ فَضلُ مِهرَبانی

یا کَرَم کَن دَر حیاتِ زندگانی        

                                  که خُدا رؤزی رَسانن بَندَه آنی

اِ بَسءِ مُشکِل گُشائِن حاجَتانی       

                                آء  رَحیمِن رَهبَرِن رَه دَر بَرانی

مَنی دُعائُن بَرتَئِن أؤ مُرگِ آمین      

                                  اِ دِلَی مَقصود رَسانَی بَر تَمامین

أؤ بَسءِ اَرواحَ کَشَنت مؤمنانی       

                                 یا مُراد حاصِل بِئیَنت زَهرِه دِلانی

أؤ مِنی بِراد أؤ کَریمداد مَنگِهانی     

                                    أؤ یَلؤ شَهداد و ماری کَندَغانی

آ تَئی دَستَی تَفَر زِ نُقرَهُنی      

                                  با حَیال بَی پورَوِ دؤرَ نَمُنی

اَ گَزَن اِء غُرَء و زادِ جَوانی         

                              أؤ سَرِت گؤء پیریَ حُبَ نَمانی

پَچا نَمَنتَن دُر نَبی پَیغَمبَرانی    

                             اِ جهان چئرُ سَررِن حاخ و کُرانی

أؤ صَباحَی ساء پَ بِگاهَ نَمانی      

                              أؤ مِنی سَر چیرُ و چارَد مَی فِسانی

مَن مَزادی بَهرُن گِه مُ جُوانی     

                               أؤ بَسءِ حِدمَت مَن کُد حاکِمانی

یا حَوَر دُرؤ گؤ مُأدَن حَقُ شَرانی     

                                   أؤ شَفِ بَد فاوُ   نازادِ جَوانی

که رَسالَت آتکَغَن گَر ما کَجانی        

                                    آ گِلَی کاردارُ   جَلدی نؤکَرانی

گَر بِدَی مُ را گَریب راهِ گِهانی          

                                     مُ تَرَ لؤتِن پَ آیین جِهانی

ما  بَ دَستورا و رَسمِ شَریَعتانی    

                                      اَ گَلا آرام نَگفتید مَلَغّانی

أؤ که بَر مائُن گُلام  و کَدَّنانی          

                                    أؤ مَنی دَر زادَغؤ چاشؤ دَرانی

آ نَکیب چُک حاسَئِن دَر زادَغانی    

                                    تَ بیار شؤرَم پَی خاکِ رَوانی

که شَغَزََّی چَرتَ أؤدان مَرِّک زَیانی       

                                   أؤ اَکَندیم شاف اَ دِریپی جُمبَغانی

آ دِلِ أؤ مُلِن کُلِّ مادَغانی                    

                            اُ مُهارَی تَی بَنسا نُقرَه هانی   

یا بِکَش تَنگَی پَ پَهکئِن سِنَغانی        

                                    عاقِل ما سَنج اَکن زیلؤ چِهانی

آ سَرَی رو بَندُ سئِلی گُمچِهانی             

                                      وَ جِزُ پِئرؤز اَکَنت شَد رَن دَرانی

اِء اَمُلُن کَشتَغَنت زِئبُ پَرانی                 

                                 گَر مَنی شؤرا اُ بَی خاکِ رَوانی

دُر سَرِ أؤرَنگ اَبی مِنی شؤربا حُرانی    

                                         اِ بَشؤکِ چؤ مَنِ شَیدا دِلانی

یا بِداران عَهد و قؤل پَیغَمبَرانی           

                                      مَن بِداران عَهد و قؤل پَیغَمبَرانی

یا بِبَنتان مَن پَ لانکا جاوِدانی            

                                  آ سِپَه کاتار و کارچِن سِئکِلانی

أؤ مَزَن تَپِ سَغارِن یَک رَهانی                   

                               کِه سَرا مُنّارِ زَهتَن زَر گَرانی

آ پَرَنگی ساتکَغِ پَنج خانَه آنی          

                                 اِء غَضَب گِرَندَن نَفَس گِئرَن بَدانی

یا بَ مَردی زِئبُ شانُ مَلَغانی            

                                  که مَنِندُن مَن پَ شؤرَی مَی فِلانی

اِء مَنی شؤر پَی لَهِ گُمُنَ شانی             

                                  اِء گَشَی شاغِ که آچارِن زِرانی

آء  جَدَغ آهِرُّ  گادا شَرتَهانی              

                                 آ جَنِکِ باغچَهی بَهری مُجانی

اِء گَشَی بُنزءِ اَشِوی گُشنَانی               

                                آ که زانَی لَهرسَوِ آسکَ رَسانی

اِء مَنا یَک دَم گؤ مَهرَنگَ رَسانی          

                               أؤ جَنِکَی گؤ دِلَی اِسکُد کاه گِلانی

آء جَنِک مُنتَه گؤ مؤفا مَخمَلانی          

                                 مَی گَریبِ جاهِ گِفتَغ شادِهانی

اِ جَنِکَ کامِ کاؤسی کَیانی                     

                                 اِ گَشَی  پِئکی خُرَنتِن سَیِّدانی

آهَ هؤتی تَه که بِ عَیبَ جَنانی      

                                   اَ رُءدَن چَرخی نِگار تَئی کَدَّهانی

آ سَرَی آلاءُ کاشی چادَرانی            

                                   آ طِلاءِ  تَ تُ پئرؤزَکانی

آ طِلاهِ تَ تُ تَغتَه رؤزَکانی           

                                 یا ثَمَر رَنگَن دَهِ مؤر دانَغانی

اِ گَرُ گیهِ بُلؤلَن بِ دِهانی         

                                    یا شَفِ پؤزِ دو لَکِ گیسُوانی

اُز رِهِ  بُروانِ دِرینجَن گَچِغانی          

                                       اُ پِتِرکِ رَ کِه سَبزَن آمَلانی

اِء گُلُن فَشبؤ اُ رازِن جؤسَرانی         

                                     سَرَی آلاف و کاشی چادَرانی

اِء گَشَی کؤغِ کِه لُتید کؤه سَرانی        

                                     زَنا بَر زین زنم زی را بَه زانی

سَنَد گال گَشتَغَنت فَد بَه کَجانی           

                                      غریب بَه ماهِ مهتابِ رُخانی

گَشَی ماهِ که اَرُخشی چاردَهانی      

                                        بَه اِجابی اَ گِران نامِ فلانی

نظرات +  تماس با ما +  ارتباط با ما + ایمیل ما=  راه ارتباطی شما با ماست

بازنویسی و منبع:     سایت جاسک نگر(نیما نعیمی )       

ذِکرِت بِخوانَم بَه وَقتِ سَحَر                    خُداوندا تو هَستی شَهِ دادِگَر

مَعَلومِ تو هَستی زِ عِلمُ خَبَر                       یا حَیِ قَیوم یا نورِ بَصَر

تویی یارُ غَمخوار کَسِ نِء  دِگَر             سُلطانِ قَرنِی بَه جیمُ جَبَر

سِرِّت سُرور است وَ لالِت گُهَر               عَدلانُ میزان و بَر حَقُ شَرع

کَریما نَسازی تو اَز بَد بَتَر                      قَهرِ تو باد اَست و رَحمَت مَطَر

دِلم اَز بَهرِ دؤستان نَسوزد جِگَر          بَه حَقِ دُعایِ کَبیرِ البَشَر

یا غؤثُ غَیاث یا شَمسُ القَمَر                نَبیِ مُحَمَد تویی تاجِ سَر

با یاران اَبوبَکر وَ عُثمان،عُمَر                     عَلی بَر حُکومَت چؤ شئِرِ هُنَر

بَر دُلدُل سُوار بود بَه بَستَ کَمَر              بَه پَنج دینُ ایمان وَ  اسلام بَه شَش

جِهان تَلخُ شیرین وَ فَشُ نَفَش                  چَندین اَیامَ کِه اَز دُنیا گُذَشت

حاتَم سُلَیمان کِه بَر تَخت نِشَست                     هیچ کَس نَدانَد کِه مَعبود چِه هَست

بی خورد بی خواب بی پا و دَست                      دانا و بینا ،حَیِ بِ نَفَس

هَمَهِ جا گیرَد هَوا دَر هوس                         زَمین آسِمان وَچرخ فَلَک

دَریایِ ظُلمَت بُ گاو و سَمَک                       یا واحِدانی وُ دودِالودد

تَرسم اَز هَمان روز کِه لَرزَد جَسَد                 شَفاگو مُحَمَد بَه حالَم رَسَد

اَگَر بَندِگانی اَز دِل کُن وُصول                  اَز فُرقان نِگاه کُن وَ قؤلِ رَسول

بِگیر نامِ اَللهُ کن فُرقان قَبول                         به اَشرف ِز دُنیا مَکُن جَست و جو

مَدِه مال بَه گِرانی اَز بَهرِ سود                   مِهمانی باشی نَدُنی دیرُ زود

مُردی و رَفتی  اَندَر سُکوت                  بِبَندُن کَمَر  مَن بَه زَحمُ سِپَر

اِسمِت نِویسَم بَه چوبِ دو سَر                    بَه مِسکُ بَه عَنبَر بَه لالُ گُهَر

اَشرَف جَلال اَست بَه اِسمِ پِدَر                    نامُن گَریبِن  وَ مُلکُن نِگَر

گُفتاره گویَم مَن چؤ قاضیُ شکر                  دَهرُم رَسیدَه بَه چینُ ثَمَر

                               چؤ مِهمان کِه آمَد و شُد دَر سَفَر         

  منبع :     سایت جاسک نگر( نیما نعیمی)   

تاکنونحکایت ها و داستان های عاشقانه بسیاری در زبان فارسی خوانده ایم .هم مانند لیلی و مجنون،خسرو شیرین و ....  در زبان بلوچی همانند این داستان ها وجود دارد و متاسفانه کسی از این داستان ها خبری ندارد یا اطلاع کمی دارد و دلیل آن این است این داستان ها نگارش و مکتوب نشده است و منبعی هم وجود ندارد تا علاقه مندان فرهنگ و ادب بلوچی به آن مراجعه کنند.و این هم به دلایل خاص خودش را دارد نوشتن و خواندن زبان بلوچی نسبت به سایر زبان ها سخت تر می باشد.دراینجا داستان عاشقانه مهناز و شهداد به صورت داستان و شعر همراه با ترجمه فارسی به نگارش در آمده است.           

 گویند در روزگاری شخصی به نام شهداد عاشق و فریخته دختری به نام مهناز می شود و با تلاش فراوان و تحمل مشقّات و پشت سر گذاشتن موانعی همانند مخالفت اقوام و خواستگاران زیاد مهناز موفق به ازدواج با وی می شود.شهداد و مهناز هر دو دلباخته و عاشق یکدیگر می شوند و زندگی عاشقانه این دو زوج شروع می شود و صفا و صمیمیت و محبت آن ها روز به روز افزون تر می شود.هفته ها شهداد پی شکار به کوه می رود،در این روز های بی کسی مهناز چشم انتظار همسرش می نشیند و در افق  آمدن مرد رویاهایش را تجسم می کند.                                                                  در یکی از روزها رقیبان شهداد دست از حسودی بر نمی دارند و نقشه ای شوم را اجرا می کنند.آن ها سُواس(نوعی دمپایی که برگ درخت خرما درست می شود)شخصی به نام اؤمَر که جوانی خوش تیپ و رعنا بود در حمام بصورت ردّ پا جا می گذارند.شهداد بی خبر از توطئه رقیبان خسته از شکار بر می گردد . در راه خانه از زبان برخی می شنود که مهناز با اؤمَر رابطه دارد.در این هنگامه خشم و عصبانیت در چهره ی شهداد هویدا می شود .ادامه این داستان بصورت شعر بلوچی و ترجمه فارسی بدین صورت می باشد:(در این شعر شاعر از زبان مهناز به این موضوع پرداخته است.)

زُنان نَصیبَ و شیر دِلئِن شَهداد            زُنان نَصیبَ و کارِ اَللهَ

ای شهداد شیر دل شاید این کار تقدیر خداوند بود

اِء هَمُ هَوؤگانی بَستَگئِن دؤرؤغَ             آفَ اَرِچَنت و نَمبَغَ سُرافَنت

این همان دسیسه دشمنان من بود و ردّ پای دمپایی اؤمَر را در حمام من جا می گذارنند.

بَه کَشیانی چَمَغا چارَنت           اؤمَری نال بَستئِن سُواس زُرتَن

در میان چوب های سون ها(سون : نرده ایی است ازتنیده شدن درخت های خرما بوجود می آید و در آن زمان از سون برای ساختن خانه استفاده می کردند)نگاه می کنند و دمپایی اؤمَر را بر می دارند.

بُه مِنی دئم شؤدَ تَهَش بُرتَنت                 بُه نَمبَغانی پُشتَش مِشاعتَن

و دمپایی اؤمَر را بر می دارند و ردّش را در داخل حمام من جای می گذارند

بَلِه نَرم نَرما بَه تَئش گَشتَنت             بَر مَنِش عَیب و طانَئش بَستَگ

و یواش یواش به تو می گویند و بر من حرف های ناروا می گویند.

بَلِه هَر وَقت تَه گؤ بؤرا هَفتَغَ کادکَی          مَن اَز فَدی دِلَی پُر رَنجِ حَکایَتان

هر موقع که تو با اسب از شکار برمی گشتی من از دل تنگی دوری تو

دَستان جَد بُ تَئی بؤرَی سِریمُغئِن واغُن        بَلِه کافَری تِئلانکِ مَنئِت دادَگ

وقتی مهار اَسب تو را با دستم گرفتم تو با تندی مرا هُل دادی

مَن کَفتان بُ فَدی نِشتِنگان بُراد دِلاننِان         بَلِه حاخ بُ گیوارِ دَفا رِتگَغ

و من بر نشیمن گاه  خود بر زمین افتادم و خاک و گرد و غبار بر پیشانی من ریخته شد

بُ هَزار دؤست و دُشمَنَی لافا                بَلِه دؤستَ گِریَنت و دُشمَنَ کَندَنت

و هزاران نفر من را مشاهده می کردند و دوستان ناراحت و دشمنان خوشحال بودند

مِئدَغَ سییَه کادِ جَنئِک مَنَ گِندَن              بَلِه چیزِ بُ فَدی مؤجا خاطِرا سِندَن

و دختران مجرد مرا مشاهده می کنند و نسبت به من بدگمان می شوند.

در این هنگام مهناز دوستان خود را صدا می زند و به زبان شعر می گوید:

هؤ مَنی گُهارَکان هَمسَر و هَمزادِ کَسانَکان           بیائِت مَنی نَزدیکُ گَرا نِندِت

ای خواهران و هم سن و سالان من بیایید نزدیک من بنشینید

شُما زیرِت هَمُ سیری دادَگئِن سُهران             بَلِه شَرِش بُ شارِئن بُغچَئش بَندِت

شما طلاهای عروسی ام را بردارید و درون پارچه محکم ببندید

شُما بِرِت شَهدادی نَزدیک و گَرا نِندِت            بَگَشِت بُزیر فَدی سیری دادَغئن سُهران

و نزد شهداد رفته و بگویید این همان طلاهایی هست که عنوان مهریه من دادی و آن ها را بردار

دَی مَنی عَهدی بَستَغئِن مُهران                 بَلِه چُستُ چالاکا آتکَ مَنَش دادَن

و بگویید طلاق مرا بدهد و در همین موقع شهداد طلاقش می دهد.وخبر طلاق را به مهناز می می آورند.

اِء مَن اَز فَدی هَر دو دیدَگان داشتَن              بَلِه قاصِدِن تاراجِ رَوان دادَن

مهناز طلاق را قبول می کند و قاصدانی را می فرستد

دء فَدی مَهلیدا دِلانی آ                 فَدی عاریفِ پِدُ بُرادان

به سوی پدر و برادران عزیزش و بزرگوارش

هؤ مَنی عاریفِ پِدُ بُرادان                بُرز مَنِندِت کِه بَختُ بَر بادَ

ای پدر و برادران بزرگوارم خودتان را بلند مرتبه نشمارید که آبروتان بر باد فنا شد

شِئو بِنِندِت کِه جَنگُ دَعوا بَه دَستِ شَهدادَ              شُما شَهدادا دیوانَی تَها بیارِت

شهداد جنگ و دعوایی به راه انداخته و از شما می خواهم وی را به مجلسی دعوت کنید

در این هنگام پدر و برادران مهناز قاصدانی را برای دعوت می فرستند و شهداد در این مجلس بزرگان حضور پیدا می کند.

هدف از برپا کردن این مجلس این بود که آیا شهداد راست می گوید که مهناز به او خیانت کرده است.در روزگاران قدیم در بین بلوچ ها قسم روغن برای مشخص کردن شخص گناهکار  مرسوم بوده است .در این مراسم یک دیگ را پر از روغن کرده تا روغن ها سرخ و بجوشند سپس خنجر را در دیگ جوشان می گذارند و شخص گناهکار باید خنجر را با دست خود بیرون بیاورد.اگر دستش سوخت شخص گناهکار بوده و اگر دستش نسوخت شخص بی گناه است.

آرتَغِش رؤغَن و مَنجَل لَهرانی                  لانتکَ مَنی بُرادا فَدی سَر آستیغ خُراسانی

روغن و دیگ را برای قسم دادن مهناز می آورند و برادرش خنجر را از کمرش بیرون می کشد

بَلِه کَشتی فَدی خَنجَر هَمُ کُلئن جُتکانی            پِرئِتی بُ آسا  پَه حُکِ رَحمانی

برادرم خنجرش را از غلاف بیرون می آورد و با نام خداوند درون دیگ جوشان می اَندازد

در این هنگام مهناز با خداوند خود راز و نیاز می کند

گَشتان اَلله تَه فَدَی دَستگیر پاکِئن حورانی            بَلِه دَستان شِفتَگ بَه حُکمِ رَحمانی

 و می گوید:ای خدا می دانم که دستگیر همه ی بی گناهانی و دستش را به طرف خنجر داخل دیگ جوشان می برد

کَشتَغ مَن خَنجَر هَمُ گَرمِئن آسانی               بَلِه شَهدادَ دادَن راستُ میزانی  

و من خنجر داغ را از دیگ بیرون آوردم در حالی که دستم نسوخت و به دست شهداد دادم

بَلِه شَهدادَ دادَن راست و میزانی             ظاهِرا اَسک اَکایَنت چَمانی

و خنجر را به دست شهداد دادم در حالی که اشک از چشمانش سرازیر بود

با مُبرا شدن مهناز از تهمت ها با خوشحالی تمام،دوستانش را صدا می زند و می گوید:

هؤ مَنی گُهارَکان هَمسَر و هَمزادِ کَسانَکان            شُما چاپُ لَرؤ لارؤ کَنِت

ای خواهران و هم سن و سالان من میخواهم شهداد را دیوانه کنم خوشحالی کنید و کف بزنید

ها لؤ هَلؤ هالؤ کَنِت              شُما اؤمَرا سالؤک کَنِت

و سرور شادی سر دهید و اؤمَر را برای ازداوج با من داماد کنید

مَن مِسواکَ اَمالان بُ دَفا              بیارِت مَنی راستِ کَنِکَی اِر کَنِت

من خودم را آرایش کی کنم و داماد را بیاورید و در طرف راست من قرار دهید

مهناز با اؤمَر عروسی می کند و به خانه داماد می رود

بَلِه لؤغََی کَشیان لانتکَغَن          شَهداد گَنؤغی لَه جَدَگ

و دامان خانه را بلند می کند تا شهداد او را ببیند و دیوانه شود.

در این لحظه شهداد چشمش به مهناز می افتد و دیوانه می شود. و اسبش را بر می دارد و به طرف نعل بند روانه می شود و می رسد و می گوید:

گَشتی اُستاد کُرُمساخ بِه حِساب            زود بَی مَنی نالان بِساز

ای استاد نعل بند کثافت زود برایم اسبم نعل بساز

تا دَستِ بُ نالان سَک کُدَغ                 لؤری َ لافَی اِئر کُدَگ

نعل بند شروع به درست کردن نعل می کند شهداد نعل گداخته را برداشته و بروی شکم او فشار می دهد.

نعل بند بعد از این کار شهداد می گوید:

تیرِ تَرا مَهناز جَدَگ            بِه دَستِ مَن دِراه اَنَبی

زخمی که مهناز به تو زده با  دست من درست نمی شود

عِشقی گَنوخ و شهداد دِراه بیدَغَ    عِشقی گَنوخ و شَهدا هِچ وَحد دِراهَ نَبی

شهداد عاشق دیوانه می شود و نعل بند می گوید عاشقان دیوانه هیچ وقت درست نمی شوند

 شهداد از دیار خود بیرون رفته و به سوی کوه و بیابان دیوانه وار می رود .به این ترتیب زندگی عاشقانه شهداد و مهناز به پایان می رسد.

در صورت روبرو شدن با هر گونه اشتباه تایپی یا دستوری یا تغییرات در شعر به ما در قسمت نظرات یا ارتباط با اطلاع دهید.باز هم میگم نظرات شما پشتوانه ادامه راه ماست. 

بیائِت بِئلان سَرَیان مَن حَکایَتِ کَشان         

                           خالِقَی فَرضان گُذاران هَر صَباح آهَ کَشان                       

 بیاید به پند و اندرز های من گوش فرا دهید.///هر روز بندگی خدا را انجام می دهم و از گناهان خود توبه و زاری می کنم

دَستَ بَندان گؤ کَریما،صاحِبِن رؤزی رَسان         

                                نامِ رَحمان و رَحیمَ چارِه سازِن،مِهرَبان     

 من دستورات خداوند بخشنده و روزی رسان را انجام می دهم///خداوندی که بخشنده و مهربان و مشکل گشاست.

مَن عَجَب حَیرانَ گَشتان اَز خُدایی قُدرَتان     

                                 کِه نیامَتِ تَقسیمُ بَهرِن بَه تَمام نیکُ بَدان                 

من از قدرت زیاد خداوند بسیار متعجبم///که چطور نعمت هایش را به تمام مخلوقات اعم از نیک و بد تقسیم کرده است

گُل زَمین فَرشُ پُراوان سَبزُ صافِن آسَمان    

                                  اَبر اَکایَنت اَز سَماآ هَور اَگارَنت جَمبَران                       

در عجبم که چطور این زمین بزرگ و سبز و آسمان صاف را آفریده ///چطور ابرها در آسمان پدیدار می شوند و می بارند

کُلِئن سازارُ پَرَندَه میخورَند  روزی و نان       

                                  هِجدَه هَزار خِلقَت خُدا،تَمامِ دادَن جِسمُ جان               

 این همه موجودات  چطور روزی خود را بدست می آورند///و چطور هجده هزار مخلوق خود را جسم و جان داده

دَست و پا چَشم و گؤش،حَد و پؤست و اُستُخوان        

                                          حُکمِ دَستَین بُ جِهانا ناعِبِن بَه صُلحُ تام           

چطور آفریده دست و پا و چشم و گوش قد،اندام،پوست و استخوان///حاکم جهان است و این جهان را با صلح اداره می کند

پیر و پَیغَمبَر تَمام بید ،نَسلِ آدَم بید حُکام         

                                         مَی خُدا پاکئِن هَمُهَ ،دُشمَنِ دادَن شِکَست           

وقتی رسالت انبیا به اتمام رسید خلفا زمام امور مسلمانان را برعهده گرفتند///خدا منزه و پاک است و دشمنان را نیست و نابود می کند

کافَرِ فِرعون و هامان،جاهِلئِن نمرودِ مَست           

                                  قُدرَتان بُرزُ بُلَندِن کُلِ شَیئِن جَهلُ فَس           

از جمله فرعون و هامان کافر و نمرود نادان و مست///قدرت و حکمتش از همه ی قدرت های روی زمین بالاتر است.

تو خُداوَندی کَریمی ما غُلامُ بَندَه اِن     

                               جُرمُ عُصیان بی حِسابِن نَزدِ تو شَرمَندَه اِن            

 و ای خداوند  تو بخشنده ای و ما بنده و غللام تو هستیم///گناهان بی حساب کرده ایم نزد تو شرمنده هستیم

مَی نَبی پاکئِن مُحَمّد مُصطَفی دُردانَگِن          

                                ما بَه نامِ مُصطَفایا عاشقُ دِئوانگِن                                          پیامبر بزرگوار ما حضرت محمد(ص)و سرور ماست  ///و ما به محمد مصطفی افتخار کرده و می نازیم

بَلِه چهارَدَنت دَر هَمُ وَقتا مؤمِن و مَردانَگِن         

                                      اَوَلاً صِدیقِ اَکبَر مؤمِنانی تاجِ سَر               

در اینجا بزرگی و مردانگی چهار خلیفه جانشین رسول خدا را بیان می کنم///خلیفه اول ابوبکر صدیق،تاج سر مومنان

مَکَهَ ی جَنگ و جِدالا شُد رَسولَی یارِ غار         

                                     گؤ عُمَر عَدلان اِنصاف بَستَه بَه خَلافَتا تَیار          

کسی که در جنگ و جدال مکه یار غار رسول خدا شد///خلیفه دوم عمر که عدل انصاف را در دنیا گستراند

نَزدِ شَهرا شُد پیادَه کُد غُلامِ کُد سُوار          

                             شئر کِه بیما لَرزَغایَد فاو نَیَ کؤها مَزار                                   

 کسی که نزدیک شهر که شد از شترش پیاده شد و غلامش را سوار کرد///و از ترس عدل عمر شیر می لرزید و پلنگ ها نگران بودند

اُشتِرَی ساربان پُلَنگَنت ،گُرکُ پَس هؤر و هَوار      

                                            اَجنَبی مَردُ جَنِن هَنچَدَن بُرادُ گُفار              

 از عدل عمر ساربان شتر پلنگ بود و گرگ و میش با هم غذا می خوردند///و همچنین  رفتار مرد و زنان غریبه مثل برادر و خواهر بودند

کِه مُدَتان هاورانش آرتَ مؤسِمان بَشُ بَهار      

                                   جُست و پُرس تَرَغایت رؤچ و شَف لَیلُ نَهار       

 در آن روزگار باران ها به موسم خود می باریدند///شب و روز در جست و پرس بودکه                

کِه هَر چِه شَریعَتا کُد حَلال مَن کَنانی سَنگُ سار    

                                        حَضرَتِ عثمانا کُد بُ جِهانا سِخاوَت بِ شُمار       

 هر چه حکم خداوند است من اجرا می کنم///حضرت عثمان سومین خلیفه بود که سخاوت بسیاری داشت

نئِستَ آء زَمانا فارُ دِرتَ پُچئِن بَزَکار      

                                  مُلکَی دَه یَک و زَکاتا سئِرَدَن مِسکینُ فار               

 در آن زمان فقیر و مستمندی وجود نداشت///از زکات و مالیات شهرا همه مستمندان سیر بودند

چارُمی آء شیرِ خُدااَ، علیِ نامدار                

                             دُشمَنانی تُرسُ بیما،عادِلِن دُلدُل سَوار                      

 خلیفه چهارم آن شیر خدا حضرت علی نامدار بود///از ترس آن عادل دلدل سوار دشمنان در بیم بودند

دائماً کَیدِ بُ لانکَ، تئِزُ دَه سِندِ سَغار     

                       پؤتُ پَترَح مَشرق تا مَغرِبا،پَشت نَکَفت چُندِئن دَغار             

همیشه به خاطر اسلام شمشیر به کمر بسته بود///از پوت و پترح و از مشرق تا مغرب و در کل زمین

هَر چار کُندان فَلَک شُد حَیدَری زَهمَی تَوار          

                                  گؤ دِشِن گَپُ شَگَشتَ نی مِنی پَهلَوان گؤشان بِدار     

و در همه جا شجاعت و مردانگی حضرت علی هویدا گشت///و این پندهای من را به گوش جان بسپارید

در صورت روبرو شدن با هرگونه اشتباه تایپی یا دستوری در قسمت نظرات به اطلاع دهید.نظرات شما دوستان گرامی پشتوانه ادامه ی راه ماست.

***در صورت روبرو شدن با هر گونه اشتباه در قسمت نظرات به ما اطلاع دهید.